Lagom: de Zweedse balans als sleutel tot duurzaamheid en innerlijke groei

Voordat we naar Zweden verhuisden, had ik al eens van het woord gehoord: lagom. Een vriendelijk woord met een mooie betekenis. Maar sinds ik in Zweden woon, heeft dit woord mijn kijk op het leven veranderd. Het is geen hip, cultureel begrip – een praktische manier om balans te bewaren – maar een levensfilosofie. Misschien zelfs een spiritueel kompas. In deze blog neem ik je mee in hoe lagom een sleutel kan zijn tot duurzaamheid en innerlijke groei. 

Betekenis van lagom

Laten we beginnen bij de betekenis van lagom. En dat is vrij lastig, er is namelijk geen letterlijke vertaling in het Nederlands of in het Engels. De omschrijving is zoiets als “niet te veel, niet te weinig – precies goed”. Geen overdreven minimalisme of zuinigheid, maar ook geen overdaad. Een bepaalde balans. Maar dat is te kort door de bocht. Lagom is de kunst van leven in evenwicht – met jezelf, met anderen en met de wereld om je heen. Het is een filosofie, een levensvorm, een kijk op het leven. Tevredenheid, gematigdheid, harmonie, de kracht van eenvoud. Een ‘weten’ dat overvloed niet zit in méér, maar in afstemming met alles en iedereen om je heen. 

Het zit ‘m in alledaagse dingen, bijvoorbeeld wanneer je een tweede kopje koffie inschenkt. Je schenkt niet opnieuw een hele kop in, maar ook geen halve kop. Het zit in grotere dingen, zoals tijdsbesteding aan werk en privéleven, iemand groeten op straat, de verwachtingen van de baas, hoe het nieuws wordt gebracht. Kortom, lagom is diepgeworteld in de Zweedse cultuur – van hoe men werkt, woont, consumeert, tot hoe men met elkaar omgaat. En juist in een tijd waarin we overspoeld worden door extremen – meer, sneller, groter, beter– voelt lagom als een welkome tegenbeweging.

Lagom en duurzaamheid

Wat als we lagom zouden toepassen op onze omgang met de planeet? Wanneer we spreken over duurzaamheid, gaat het vaak over technologie, innovatie, systemen en gedragsverandering. Maar echte duurzaamheid begint in ons hart. Échte duurzame keuzes komen vaak voort uit een innerlijke houding of bewustwording dat dingen anders moeten. 

Als je leeft volgens het principe van lagom, kies je vanzelf voor minder verspilling. Je voelt eerder aan wanneer iets genoeg voor je is – of het nu gaat om spullen, werkdruk, geld of energieverbruik. Het gaat niet over jezelf tekort doen, in een kramp schieten en extreem minimaliseren. Lagom vraagt ons: hoe leef ik zó dat ik alleen ontvang of neem wat ik nodig heb, zonder een ander tekort te doen? Hoe kan mijn aanwezigheid voedend zijn– niet alleen voor mijzelf, maar ook voor mijn omgeving? Als dit lukt, schept dat ruimte. Voor rust. Voor kwaliteit. Voor anderen. En met 'anderen' bedoel ik natuurlijk ook – en misschien wel juist – de niet-menselijke levensvormen. 

Als we collectief kiezen voor lagom, verminderen we automatisch onze ecologische voetafdruk én vergroten we onze veerkracht. In Zweden zie ik dagelijks voorbeelden hiervan: tweedehands kopen is de norm, spullen (zelf en soms eindeloos) repareren in plaats van vervangen, bewust kiezen voor een eenvoudigere levensstijl, vieringen die verbonden zijn aan de natuur (Midsommar, Walborg). 

Lagom is een levenshouding die de natuur respecteert omdat ze beseft dat we er deel van zijn. Niet erboven staan, niet erbuiten, maar erin. Lagom is dan geen beperking, maar een uitnodiging tot verbondenheid – met de ritmes van het leven, met elkaar, de natuur, met de wereld. 

De link met de Inner Development Goals

Duurzaamheid vraagt niet alleen om technologische oplossingen of beleidsverandering – het vraagt ook iets van onszelf. De Inner Development Goals (IDG's) zijn vaardigheden en waarden die nodig zijn om positieve verandering mogelijk te maken, zoals bewustzijn, empathie, veerkracht en zelfreflectie – eigenschappen die nodig zijn om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) écht te kunnen realiseren.

Lagom draagt veel van deze waarden in zich. Je oefent automatisch in zelfinzicht: wat heb ik écht nodig? Je ontwikkelt veerkracht door niet op de toppen van je kunnen te leven. En je vergroot je verbinding met anderen, omdat je ruimte overhoudt – om te luisteren, te delen, samen te leven. Geïnspireerd te raken, creatief te zijn. Het stimuleert een vorm van leiderschap die niet draait om macht, maar om balans, bescheidenheid en inspiratie. 

De moed om lagom te kiezen

Wat ik mooi vind aan lagom, is dat het me helpt om met meer aandacht te leven. Niet alles hoeft perfect. Niet alles hoeft nu. Niet alles hoeft veel. Het is geen rigide regel, maar een vriendelijke, dagelijkse reminder: is dit genoeg? Past dit bij mij? Kan ik dit zo doen dat het ook goed is voor de wereld om mij heen? 

Misschien is het tijd om ook in Nederland wat meer lagom te omarmen. Wat zou er gebeuren als we wat vaker de vraag zouden stellen: is dit lagom? Voor mij zit daar iets heel hoopvols in. Verandering hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Soms begint het bij een klein stapje terug – en voelen: dit is precies goed zo. 

Misschien is de diepste betekenis van lagom: leven vanuit het besef dat we genoeg zijn. Dat er genoeg is. Dat je genoeg doet. Dat je onderdeel bent van een groter geheel. En dat het leven, in al haar eenvoud, heilig is. 

De verandering begint echt bij jezelf. Hoe machteloos de wereld van vandaag de dag ook voelt. Het begint vandaag bij een kopje koffie, een ademhaling en de moed om lagom te kiezen.